Nieuw geïnstalleerde capaciteit van batterijopslagsystemen in Nederland. In 2023 bereikte Nederland een capaciteit van 410 MWh. Dit komt overeen met een toename van 260 procent van de nieuw geïnstalleerde batterijopslagcapaciteit vergeleken met 2022.

Momenteel kampt het Nederlandse elektriciteitsnet met congestieproblemen, waardoor niet alle opgewekte elektriciteit van zonnepanelen altijd kan worden terug geleverd. Voor DNE Research levert de huidige exponentiële groei van opslagcapaciteit in Nederland het bewijs dat gebruikers dit hebben ingezien. Medarac: ‘Bedrijven en particulieren zijn begonnen met investeren in opslagcapaciteit om op lange termijn kosten te besparen. De opslagcapaciteit staat weliswaar nog in de kinderschoenen, maar de markt lijkt een vergelijkbaar patroon te volgen als we eerder zagen in de markt voor pv-systemen.’
‘Er is alle reden om aan te nemen dat steeds meer particuliere pv-eigenaren zullen investeren in energieopslag. Dat kan nu eenvoudiger omdat de technologieën complementair zijn geworden. Ook de toenemende congestieproblemen en de afschaffing van de salderingsregeling per 1 januari 2027 zullen er toe leiden dat steeds meer Nederlanders kiezen voor een thuisbatterij.’
Puur kijkend naar de cijfers die Dutch New Energy Research heeft weten te verzamelen, is die conclusie gerechtvaardigd. De capaciteitsgroei kwam grotendeels door nieuwe installaties voor bijvoorbeeld winkels en kantoren (meer dan 1 MWh). Thuisbatterijen (0 tot 20 kWh) waren goed voor 32 procent van de groei. In totaal telt Nederland nu 39.000 van deze thuisbatterijen. De onderzoekers verwachten voor dit jaar een nog grotere stijging van de opslagcapaciteit.

Totaal opgestelde capaciteit van batterijopslagsystemen in Nederland. Een duidelijke toename van de batterijopslagcapaciteit begon in 2021, toen de totaal geïnstalleerde capaciteit met 65 procent groeide ten opzichte van 2020. In de daaropvolgende jaren werd de geïnstalleerde capaciteit nog eens twe

Lagere aanschafkosten

De toegenomen populariteit gaat gepaard met een daling van de aanschafkosten van batterijsystemen. In 2023 lag de prijs van lithium-ion-batterijen, de basis van nagenoeg alle opslagsystemen, bijna vijf keer zo laag als tien jaar eerder. Dat maakt het rendabeler om in batterijopslag te investeren.
De verkoopprijzen voor batterijen verschillen overigens sterk per batterijtype. De meest verkochte lithium-ion batterijen gaan van de hand voor prijzen tussen 200 en 800 euro/kWh; de meeste bedrijven bieden hun batterijen aan tussen 430 en 650 euro/kWh. De onderzoekers analyseerden de prijzen van webshops van verschillende batterijproducten. In de gevallen waarin het batterijen betreft zonder extra opties, variëren de prijzen tussen 165 en 515 euro/kWh, met een gemiddelde prijs van 339 euro/kWh. Batterijopslag met geïntegreerde omvormer doet tussen de 425 tot 630 euro/kWh, met een gemiddelde prijs van 482 euro/kWh. De prijzen van slimme batterijsystemen (met geïntegreerde omvormer en de mogelijkheid om de batterij te bedienen op basis van dynamische elektriciteitsprijzen) variëren tussen 330 en 825 euro /kWh. Voor dit type batterij moet de klant gemiddeld 610 euro/kWh neerleggen.

Totaal opgestelde batterijopslagcapaciteit per hoofd van de bevolking in 2023. Oostenrijk staat aan kop met de hoogste geïnstalleerde opslagcapaciteit van 236,6 Wh per hoofd van de bevolking, gevolgd door Duitsland met 142,5 Wh. Nederland scoort met 34,9 Wh per hoofd van de bevolking net onder het E

Ook de markt voor grote, commerciële batterijsystemen zal naar de verwachting van DNE Research toenemen. Wel zijn er in dit segment volgens Medarac wat meer uitdagingen. Hij noemt de transporttarieven, lange vergunningstrajecten en een onduidelijk overheidsbeleid. Ontwikkelingen die een remmende werking op de investering kunnen hebben. Toch verwacht hij dat ook deze markt de komende jaren nog verder zal groeien. Het onderscheid tussen enerzijds de particuliere markt en de markt voor commerciële opslagsystemen is belangrijk, stelt hij, omdat het residentiële segment verantwoordelijk is voor een zeer groot aantal installaties en het commerciële segment een sterke invloed heeft op de stijging in opslagcapaciteit. Zo maken grote batterijsystemen slechts 0,2 procent uit van het totale aantal geïnstalleerde batterijen in Nederland, tegenover 98 procent kleinschalig systeem. Deze grote batterijsystemen waren echter wel verantwoordelijk voor 46 procent van de gestegen opslagcapaciteit, tegenover een bijdrage van 33 procent van kleinschalige systemen.

Drie scenario’s

De forse stijging die de verkopen vooral in 2023 laten zien, lijkt het begin van een groeicurve te zijn voor de Nederlandse batterijsector, waagt het onderzoeksbureau te voorspellen. De onderzoekers hanteren drie scenario’s voor hun groeiprognose: laag, basis en hoog. In het beste geval verwelkomt de Nederlandse markt dit jaar maar liefst 1.430 MWh aan batterijen, in het slechtste scenario is dat 470 MWh. In het basisscenario wordt ervan uitgegaan dat de groei van de residentiële en commerciële sectoren zal plaatsvinden volgens het tempo dat de marktspelers hebben gerapporteerd in het onderzoek, nadat zij al hun bedrijfsresultaten voor de eerste helft van 2024 kenden.

De onderzoekers ­verwachten dat in 2026 de opslagcapaciteit van thuisbatterijen al uitkomt op zo’n 5 GWh.

De verwachting voor de utiliteitssector is gebaseerd op een meer conservatieve benadering, waarbij alleen de projecten worden meegenomen die op het moment van onderzoek al bekend waren en zijn bevestigd voor 2024. Op basis hiervan kan volgens de onderzoekers een verkoop worden verwacht van ten minste 472 MWh aan batterijsystemen in de residentiële sector, 245 MWh in commerciële systemen en meer dan 224 MWh in de utiliteitssector.
Een gedetailleerde analyse van de scenario’s toont aan dat in 2024 in het lage scenario de verkopen in de residentiële sector naar verwachting 20 procent hoger zullen zijn dan in 2023 en 30 procent hoger in de commerciële sector, terwijl de verkopen vijf keer zo hoog zouden kunnen uitvallen in het hoge scenario. Voor de utiliteitssector zijn – op basis van de conservatie methodologie – in het lage en basisscenario iets hogere verkopen te verwachten dan in 2023 en komt er in het hoge scenario een verdubbeling van de omvang.

In 2023 lag de prijs van lithium-ion-batterijen bijna vijf keer zo laag als tien jaar eerder

In het trendrapport durven de onderzoekers ook wat verder vooruit te kijken. Naar 2030 om precies te zijn, het kalenderjaar waarvan Tennet eerder stelde dat Nederland 9 GW aan batterijen nodig heeft. De netbeheerder heeft die raming overigens inmiddels al bijgesteld naar 5 GW. Maar als Nederland desondanks zou gaan voor 9 GW vermogen in 2030 – en met een opslagtijd van 2 uur – zou het geïnstalleerd vermogen in dat jaar 18 GWh bedragen. De onderzoekers verwachten dat de grens van 10 GWh opslagcapaciteit al in 2026 wordt geslecht. Daarvan eisen thuisbatterijen 5,2 GWh op. In theorie kan ons land in 2030 zelfs over 56 GWh beschikken. Medarac: ‘Maar aangezien de groei van de residentiële en commerciële sector in het huidige tempo zou leiden tot onrealistisch hoge totale capaciteiten, is een beperking ingevoerd die is gebaseerd op de zonne-energiecapaciteit. Dit brengt de verwachte opslagcapaciteit in 2030 in de residentiële sector op bijna 17,6 GWh en in de commerciële sector op bijna 20,4 GWh.’

China

Mondiaal gezien is met name de rol van China op de batterijmarkt opvallend. Vorig jaar bevond 41 procent van het totale wereldwijde batterijvermogen (85,7 GW) zich in dit land, veel meer dan bijvoorbeeld de Verenigde Staten (24 procent) en de Europese Unie (15 procent). Maar dat is niet het enige. China was ook verantwoordelijk voor de productie van meer dan de helft van de in Europa verkochte batterijsystemen, waardoor de Europese ontwikkeling van batterijsystemen sterk afhankelijk is van China.
De ontwikkelingen in de markt voor batterijen mogen dan positief stemmen, enige bescheidenheid is wel gepast. Binnen Europa bevinden Nederlanders zich met hun opslagcapaciteit in de middenmoot. De gemiddelde batterijopslagcapaciteit per hoofd van de bevolking in Europa is 48,4 Wh. Oostenrijk staat aan kop met de hoogste geïnstalleerde opslagcapaciteit van 236,6 Wh per hoofd van de bevolking, gevolgd door Duitsland met 142,5 Wh. Nederland scoort met 34,9 Wh per hoofd van de bevolking net onder het Europese gemiddelde.

Tekst: Mari van Lieshout
Fotografie: DNE Research, iStock

Rapport
Het volledige Nationaal Storage Trendrapport 24/25 is hier te downloaden